İnsan Hakları İzleme Örgütü: Çin, Tienanmın olaylarından bu yana en karanlık dönemi yaşıyor

Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü (HRW), Çin’i ‘1989’da gerçekleÅŸen Tienanmın olaylarından bu yana insan hakları konusunda en karanlık dönemin ortasında olmakla’ eleÅŸtirdi.HRW yayımladığı ‘2020 Olayları 2021 Dünya Raporu’nda Çin’in, Sincan Uygur, İç MoÄŸolistan ve Tibet özerk bölgelerinde etnik gruplara yönelik tutumunun gittikçe kötüleÅŸtiÄŸi, Hong Kong’u baskı altında aldığı ve yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) salgınını örtbas ettiÄŸi savunuldu.’Vuhan’da koronavirüs salgının ilk vakasının ortaya çıkmasıyla Çin hükümetinin otoriterliÄŸinin 2020’de tamamen ortaya çıktığı’ belirtilen raporda bunun ilk olarak salgını haber veren Çinli doktor Li Vınliang ile bölgedeki karantina sürecini haber yapan gazeteci Cang Can’ın cezalandırılması olduÄŸu kaydedildi.Pekin hükümetinin Çin Komünist Partisine sadakatin saÄŸlanması için kurduÄŸu baskının ülke genelinde derinleÅŸtiÄŸi bildirilen raporda, Sincan Uygur bölgesinde yoÄŸunlukta yaÅŸayan Uygur Türklerine yönelik keyfi gözaltına alma, zorla çalıştırılma ve kitlesel gözetim faaliyetlerinin sürdüğü aktarıldı.İç MoÄŸolistan’da yerel eÄŸitim makamlarının Eylül 2020’de MoÄŸolca yerine Çince eÄŸitimin yapılmasını zorunlu kılmasının ardından protestoların düzenlendiÄŸi, Tibet bölgesinde ise yetkililerin din, ifade, hareket ve toplanma özgürlüğünü kısıtladığına iÅŸaret edildi.Çin hükümetinin, dinlerin ‘ÇinleÅŸtirilmesine’ yönelik politikalarının ülke genelinde yoÄŸunlaÅŸtığı kaydedilen raporda, 2020 için ‘Bu, Çin’de Tienanmın Meydanı’nda demokrasi hareketini sonlandıran 1989’daki katliamdan bu yana en karanlık dönem oldu.’ ifadesi kullanıldı.1989’daki olaylarÇin’de Nisan 1989’da baÅŸlayarak 4 Haziran’a kadar süren ve baÅŸkent Pekin’deki Tienanmın Meydanı’nda güç kullanılarak bastırılan olaylarda resmi olmayan rakamlara göre 2 binden fazla kiÅŸi hayatını kaybetti.Demokrasi ve ifade özgürlüğü talebi, enflasyon, siyasi bozulma ve yozlaÅŸma gibi nedenlerle baÅŸlayan protestolara ülkedeki aydın kesim ve öğrenciler baÅŸta olmak üzere yoÄŸun katılım olmuÅŸtu.Çin’in halen uluslararası toplum tarafından kınanmasına sebep olan olaylarda, 1978’deki dışa açılımdan sonra uygulanan ekonomik reformların tetiklediÄŸi iÅŸsizlik, Çin Komünist Partisinin tutumu ve siyasi bozulma gibi nedenlerin etken olduÄŸu kaydediliyor.Hükümet, protestocuların taleplerinin karşılanmasının mümkün olmadığı ve gösterilerin bastırılması gerektiÄŸi kararına vararak 4 Haziran gecesi tanklar ve askerleri meydana göndermiÅŸti.?Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki uygulamalarıÇin’de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleÅŸtiriliyor.Pekin’in ‘mesleki eÄŸitim merkezleri’ olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise ‘yeniden eÄŸitim kampları’ diye tanımladığı yerlerde, BM verilerine göre en az 1 milyon Uygur Türkü kendi rızası dışında tutuluyor.Pekin yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde kaç kamp bulunduÄŸuna, buralarda kaç kiÅŸinin olduÄŸuna ve söz konusu kiÅŸilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne iliÅŸkin bilgi vermiyor.BM ve diÄŸer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çaÄŸrılarını yinelerken Çin, ÅŸu ana kadar kendi belirlediÄŸi birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi.Çin makamları, BM yetkililerinin doÄŸrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.

Bir önceki yazımız olan Menemen Belediye Başkan Vekili, kura çekimiyle AK Parti'nin adayı Aydın Pehlivan oldu (2) başlıklı makalemizde AK Parti, Aydın ve Cumhuriyet Halk Partisi hakkında bilgiler verilmektedir.